Design by Performance

In de designwereld stellen we een vervaging van de grenzen tussen kunst en experimenteel design vast. In Z33 werd hierop al eerder gefocust in de tentoonstelling ‘Designing Critical Design’ waarin designers aan bod kwamen die een kritisch element in hun ontwerpen introduceren. Met deze tentoonstelling willen we aandacht schenken aan de toenemende performatieve tendensen in hedendaags design. De focus ligt niet op het tonen van afgewerkte producten maar op het productieproces zelf, op objecten wiens afwerking een doorlopend proces is dat beïnvloed of gevormd wordt door de omgeving, de specifieke situatie waarin ze zich bevinden, of door de bezoeker. Processen en performances worden een essentieel onderdeel van de tentoonstelling dat : die hierdoor een onvoorspelbaar en spontaan karakter krijgt; en zich omvormt van pure ‘tentoonstellingsruimte’ tot een ruimte voor events, interventies en acties door designers, kunstenaars en het publiek.

Deelnemers

Atelier NL (NL), Maarten Baas (NL), Pieke Bergmans (NL), David Bowen (USA), Oscar Diaz (UK), Edhv (NL), Front (Sw), Martino Gamper (UK), Simon Heijdens (UK/NL), Eric Klarenbeek (NL), Sofie Lachaert & Luc d’Hanis (B), Laurent Liefooghe (B), Lawrence Malstaf (B), Bruno Munari (IT), Markus Schinwald (Au), Studio Glithero (UK), Studio Libertiny (NL), Tjep. (NL), Unfold & Tim Knapen (B)

Design Performance

De introductie van performance laat zich het duidelijkst blijken in publieke designacts van ontwerpers als bijvoorbeeld Maarten Baas die zijn Smoke Furniture realiseerde door voor een live publiek klassieke meubelstukken te verbranden of Martino Gamper die op Design Miami in 2007 klassieke meubels van Gio Ponti versneed en er nieuwe mee maakte. Hoewel hun acts op performances van kunstenaars lijken, onderscheiden ze zich als designers omdat hun actie erop gericht is een product of object te creëren.

Design by performance

Design by Performance verwijst niet alleen naar design performances maar wil performance als een bredere tendens binnen de hedendaagse designpraktijk duiden. Net als in de kunst verschuift de klemtoon van het autonome afgewerkte product naar het proces: design acts in plaats van design objecten. De plaats van actie kan het lichaam van de ontwerper zijn, maar evengoed het object zelf, een installatie of de ruimte. Design by Performance belicht performance vanuit verschillende facetten die met elkaar gemeen hebben dat ze de tijd en verandering als factor in design naar voren schuiven. Het object wordt deel van een wordingsproces dat vorm krijgt door actie en interactie met de tijd, de ruimte en de bezoeker.

Performing objects

Het design object wordt onderdeel van een actie, van een tijdsverloop. Zo kunnen objecten nog ontwikkelen, groeien of evolueren nadat ze de designstudio hebben verlaten. Ook wordt het ontwerpproces opengesteld naar externe factoren, zoals de omgevende ruimte, natuurelementen, het publiek of de eindgebruiker. De ontwerper levert geen statisch en functioneel gedefinieerd product maar een object in wording waarin onvoorspelbare vormontwikkelingen en toevalselementen een rol spelen. De Design by Animals reeks of de Blow Away Vase van Front bijvoorbeeld, die respectievelijk door dieren of door de wind werden ontworpen. Of de Honeycomb Vase van Studio Libertiny die enkel de mal ontwierp en de uiteindelijke vaas liet vormgeven door een bijenkolonie die er haar intrek in nam.
Tjep., the making of Shock Proof

Performing machines

Ook zien we dat het productieproces zelf vaak als een vorm van performance wordt opgevoerd, zoals in Panta Rei van Studio Glithero, een machine die continu kaarsen produceert of de lamp van Atelier NL die haar eigen lampenkap breit. Het eigenlijke product en het maken van dat product vallen hier met elkaar samen. Terwijl deze twee voorbeelden een zekere fascinatie voor mechanische productieprocessen voor de dag leggen hebben we in deze tentoonstelling ook aandacht voor de nieuwe creatieve mogelijkheden die het toenemende gebruik van rapid prototyping machines zoals 3d printers introduceren. Waar een onmiddellijke materialisatie, van schets naar object mogelijk wordt zoals in Sketch Furniture van Front.

Studio Glithero: Panta Rei
 
Performing space

Ook in de architectuur zien we een discours rond performance doorsijpelen. Hier gaat het dan vooral over het activeren van de ruimte, de ruimte niet alleen vorm te geven en te structureren maar een plaats te ontwerpen waar bepaalde acties kunnen plaatsvinden. Een architectuur die niet vanuit een programma maar vanuit potentiële acties vertrekt. De werken van Laurent Liefooghe en Lawrence Malstaf exploreren deze link tussen performance en architectuur in de vorm van performatieve installaties waarin niet alleen de ruimte maar ook het publiek een centrale rol speelt.