In gesprek met Commonplace Studio
Over nota's nemen als vorm van slow learning.
De installatie A Commonplace Book nodigt bezoekers uit om zelf fragmenten rond tijd te selecteren, die vervolgens met behulp van een DIY schrijfmachine in een blanco notaboekje kunnen worden genoteerd. Daarmee stelt de installatie niet alleen onze relatie met tijd, maar ook de gefragmenteerde manier waarop we informatie verwerken in vraag.
– in gesprek met Jon Stam (Commonplace Studio)
Tot de negentiende eeuw noteerden onder meer studenten maar ook wetenschappers hun favoriete onderwerpen in een zogenaamd ‘commonplace book’, een notaboekje waarin algemene kennis werd verzameld, gecompileerd maar ook kon worden geïndexeerd. Met de titel van hun installatie schrijven Jon Stam en co-designers Jesse Howard en Tim Knapen zich bewust in deze historische context in. Zo baseerden zij zich voor de creatie van het indexsysteem van hun eigen notaboekjes op het systeem dat ontwikkeld werd door wetenschapper John Locke.
Niet alleen dat historisch referentiekader van het zogenaamde ‘commonplacing’, maar ook het delen van kennis en co-design vandaag is een van de kernwaarden van Commonplace Studio, de designstudio door Jon Stam en Simon De Bakker in 2013 werd opgericht. Voor deze installatie werkten ze samen met Tim Knapen en Jesse Howard. “Tim Knapen werkt als kunstenaar-ontwerper rond digitale technologie, en heeft voor deze installatie de software ontwikkeld. Jesse Howard verkent als ontwerper de esthetiek en techniek van open source en DIY design, hij ontwikkelde het mechanische luik van de plotters”, vertelt Jon Stam.
Met Commonplace Studio onderzoeken ze onder meer hoe – digitale – informatie toegankelijk en tactiel kan worden gemaakt, en hoe die dan – bijvoorbeeld in een museumcontext – subtiel kan worden geïntegreerd. Daarbij gebruiken ze design als medium. “Zo ontwierp ik voor Toegepast 15 bijvoorbeeld een imaginair museum, waarin ik digitale collecties tastbaar maakte via een gehackte View-Master. Zo konden bezoekers via deze vertrouwde analoge techniek digitale collecties ontdekken op een heel directe, fysieke maar tegelijk intieme manier. Momenteel werken we aan een nieuw project waarin we zoeken naar de beste manier om permanente museacollecties digitaal toegankelijk te maken voor een publiek, niet door te focussen op het statische informatie rond een object maar net door diverse en telkens nieuwe verhaallagen toe te voegen aan collectie-items die vaak op een erg statisch manier ontsloten worden.”
Voor dit project zochten de drie ontwerpers naar een manier waarop ze de verzamelde kennis en informatie van de onderzoekers van The Work of Time konden delen met het publiek. “Elk van de in totaal 8 tafels van de installaties is gelinkt aan een specifiek concept of denken rond tijd, zoals bijvoorbeeld deep time, waarbij het gaat over de diepe geologische tijd, die miljoenen jaren teruggaat, of het idee van ‘making time’, dat refereert naar het idee van de Kairos tijd, het vastgrijpen van de tijd, of van het juiste moment. Elke tafel is tegelijk een schrijfmachine die een aantal notities, quotes of tekeningen bevat, en een mini-wunderkammer. Zo zochten we voor elk concept een curiosum of object dat de bezoeker zijn nieuwsgierigheid kan opwekken. Getriggerd door het object in de vitrine, de titel van de tafel, of de eigen passies kan de bezoeker die fragmenten laten afdrukken in een blanco notitieboekje.”
Letter voor letter wordt het gekozen fragment vervolgens neergepend in een blanco notaboekje. “Door de traagheid van de plottertechniek die we gebruiken willen we enerzijds dat gevoel van nieuwsgierigheid aanwakkeren dat aan de basis ligt van elke vorm van leren, maar tegelijk, is het een manier om mensen te stimuleren om even te vertragen in de context van een museum en zich te laten verrassen.”, vertelt Stam. “Tegelijk dagen we de bezoekers en de manier waarop ze tijd beleven, hiermee uit. Onze zelf ontworpen machines voeren bij elk fragment eigenlijk een soort wonderlijke tijdsperformance uit. Het is ongelooflijk om vast te stellen dat de hoeveelheid tijd die mensen nemen in de installatie , om hun boekjes gaandeweg te vullen en de thema’s te verkennen, onze stoutste verwachtingen overtreft.”
